Tuesday, November 17, 2009

تئليم خان تيمور اوغلو ساوالي

ولادت: 1126؟ ه.ش

وفات:1209 ه.ش. مراغه

جغرافیا:



مراغه دهی است در بخش خرقان ساوه که در مرز بین استان های قزوین و همدان قرار دارد. نام هایی که روی نقشه های فارسی می بینید مصرگان بجای مزلقان و رازقان بجای خرقان می باشند.کوه های اوزان بولاغ، آب رودهای قره چای و شور چای را مشروب می کنند در حالی که که کوه های آغ داغ با ارتفاع چها هزار متر ( بلندترین قله استان) و اینجه قارا با ارتفاع سه هزار متر، باعث طراوت آب و هوای آنجا شده است. یعنی به نسبت ساوه و قم سردسیر به شمار می رود و دارای ییلاقات و چشمه های خوشگوار می باشد.

مراغه یا مرغئی دهی است که اکثر اهالی آن به زراعت و شبانی روزگار می گذرانند. آنجا ناحیتی ماهوری با دره هایی نسبتا عمیق و جنگلی با زمستان های سرد و بهاری سبز و تابستانی خنک می باشد و توسط جاده های شوسه یا مالرو به روستاهای اطراف مربوط می شود. از لحاظ نژادی مردمان این مناطق آذری، تورکومان (متفاوت با ترکمن)، شاهسون (کوچنده)، قشقایی یا خلج ( از ترک های قدیم نواحی مرکزی ایران) و سایر اقوام می باشند و اندکی همچون افاغنه یا ماموران دولتی نیز اخیرا بدانجا وارد شده اند.

بیوگرافی:

وي اصالتا از تورکومانان ایل "بيات" مي باشد که اقوام ايشان در تمام ايران، عراق، ج. آذربايجان، ترکيه و ... وجود دارند. اين پراکندگي بدان علت است که در دوران صفويه، نياز به وجود نوعي نیروی چریکی احساس مي شد. بنابراين سلاطين صفوي، طوایف معتمدشان را به اقصي نقاط مملکتشان انتقال دادند و اين ها در رکاب شاه صفوي بودند و هر جند وقت یکبار به صورت گروهی به مناطق دیگری منتقل می شده اند. به همين لحاظ است که تليم خان گاهي خود را ساوه اي، گاهي آذربايجاني، گاهي عراقي و حتي گاهي هندوستاني معرفي کرده است!


اشعار تليم بيشتر سبک غنايي دارند و همين امر باعث شده اشعارش نه تنها توسط عاشيق هاي محلی به موسيقي آراسته شود، بلکه در تمام آذربايجان رسوخ داشته باشد. وي در جستجوي عشق زمینی خود، به جهانگردي رفت ولي نهايتا به موطن خود باز گشت و عبالوار گرديد. در سن 80؟ سالگي در زادگاهش به خاک سپرده شد. مزار وی در روستای مراغه در ۶۵ کیلومتری راه مواصلاتی ساوه به همدان در شمال نوبران و در روستای مراغه واقع است.

وی نزد اهالی مناطق همجوار با عنوان " ملا تلیم خان" شناخته می شد و این عنوان ضرب المثلی شده بود برای شخص بسیار دانا. آوازه این عنوان در شهرهایی چون قم یا اراک و همدان و آوج نیز کشیده شده بود. در حال حاضر با مساعی تئلیم خان می رود به یک شخصیت بین المللی تبدیل شود.


شعائر:

هنوز هم نوادگان وي در آخرين جمعه تيرماه هرسال سالمرگ وي را تعظيم مي دارند. مراسمي که شعار آن شعر تليم و هدفش روشن نگه داشتن فانوس توفان زده هویت در ساوه است. در اين مراسم، جمعيت هايي از قراء نزدیک و شهرهاي دور و برخی اقلیت های قومی چون ترکمن ها، قشقایی ها، شاهسون ها و ... حضور به هم مي رسانند. مرحوم دکتر علي کمالی بنیانگذار اين مراسم است در حالی که اخیرا توسط مهندس اسدالله امیری احیا می گردد و با حضور اکابری چون دکتر جواد هیئت، شعرا، نویسندگان، روشنفکران و موسیقیدانان به منصه می رسد. بسیاری از ایشان تليم خان را از اجل شعراي ايران قلمداد می نمایند.

اخیرا کوشش هایی جهت انتشار آثار تئلیم خان صورت گرفته است که از آن جمله چاپ کتاب " حکیم تئلیم خان دیوانی" نوشته "اسدالله امیری" و "تئلیم خان حیاتی و یارادیجیلیغی" نوشته " دکتر زهتابی و دکتر کمالی" می باشد. به علاوه تلاش هایی برای به حضور رساندن سایر آثار نوشتاری و موسیقیایی وی صورت گرفته است.



http://qizilyurt.blogfa.com/8612.aspx