Tuesday, July 22, 2008



سنی من هاردا آختاریم؟/اسدالله امیری

سنی من هاردا آختاریم؟

تیلیم خان گدیگینده ایچدیگین جام دا می آختاریم سنی؟

یوخسا اوردا ائشیتدیگین مقدس بیر مکاندان گلن سسده می آختاریم سنی؟

یوخسا سندن یادگار قالان تورکمان محمود دا می آختاریم سنی؟

بیر گون اوزومو سنین، تک وورغونون سانیردیم، آمما ایندی بوتون ائللر وورغونون سنین.

اوشاق ایکن ییرلرین آتامدان ائشیدنده هئچ ده دوشونمه دیم:

فقل اللهم رب العالمین

سویله نه دیلده سن بیر دیلله شه لیم

صلاحیت جعفر یا ولاالضالین

سویله نه دیلده سن بیر دیلله شه لیم...(تیلیمین ۱۲ دیل آدیندا شعری)

سونرا پاشالاردا گوردوگوم آشیق علی رمضانی، ساوا شهرینده قوردوغو استریو تیلیم منی بیر آز اوزومه گتیردی. داها سونرالار آشیق اسماعیل شاهمرادی اوخودوغو ۵ کاسئتی اورمییه اونیورسیته سینه هدیه ائدنده اوزومه گووه ندیم. سنی علی کمالی داغ به داغ، داش به داش، ائو به ائو،مرغئی، قاراقان بند امیر، لوک دینگه سی، جین دره سی، همدان، ساوا، قوم، زنجان، تبریز، آزربایجان، تورکیه و ارمنستاندا آختارارکن، منده کمالینی آختاردیم. وارلیقی ایزله دیم. وارلیغیمی وارلیقدا تاپدیم. آمما حئییف ۱۳۷۵ ده سنی تاپاندا کمالینی ایتیردیم. کمالی دن سونرا دوکتور گونئیلی وارلیقدا یازدیغی بیر مقاله دن دیوانین چاپ اولماسینین نده نینی ، شعرلرینین بیر سیراسی باشقا شاعیرلرین شعرلری ایله قاتیشیق اولدوغونو اویره ندیم.

سنی آختارماغا دوام ائتدیکجه، قوجا تبریزده اختر نشریاتی یایان بیر کیتاب منه بویوک بیر موشتولوق اولدو. "تیلیم خان حیاتی و یارادیجیلیغی". کمالی و زهتابی نین سسی تبریزدن گلدی. تبریز ساوانی یانسیدی.

"تبریز اوستو گونئی دی" ییرینی اوخویارکن دوکتور گونئیلینی تاپیب و دیوانین بیرینجی جیلدی یئنه تبریزین گونئیلیسی الی ایله چیخدی. بیرینجی جیلدین چیخماسی منیم دوغوم گونومه راست گلدی. من یئنی دن دوغولدوم. کیتابدان سونرا هر یئردن سسیمه سس وئرن اولدو. شیرازدان ماذون، تورکمن صحرادان مختومقولو، تیکمه داشدان خسته قاسیم،دوخارخاندان عابباس، باهاردان ریضا و ... سنی قارشیلادی. بیر آزی دا گیلئی لندی. تبریزین مقبره الشعرا کیتابخاناسی سنی قوناق ائتدی و منی خوشحال. سنی آختاراندا مراغه و سرسکند آراسیندا نظر کهریزی شهرینین آتش بیک منطقه سینده بیر کندی تاپدیم، بو کندین آدی تیلیم خان.

مرندلی بیر دوستا شعرین اوخویاندا دئدی کی: بو شعری آتام اوخویاردی و تخلصوندا تیلیم دئییردی، آمما بیلمیردی تیلیم کیمدی و هارالیدی.

سنی آختارماغا دوام ائده جه یم، بوتون ائلیم له.

آه اگر علی کمالی اولسایدی... .

( بو یازی حکیم تیلیم خان ۵ ینجی قورولتاییندا -۲۶/۴/۸۷ ده- اوخوندو).



نصب تابلوهای راهنمایی مسافرین به سمت زادگاه حکیم تیلیم خان
بسمه تعالي

در تاريخ 25/04/87 و در آستانه ميلاد مبارك اسوه تقوي، حضرت علي عليه السلام و يك روز قبل از پنجمين مراسم بزرگداشت مقام شامخ شاعر بزرگ؛ حكيم تيليم خان ساوه اي تابلوهاي راهنمايي به سمت زادگاه شاعر، روستاي مراغه(مرغئي) در مسير نوبران به روستاي مراغه(مرغئي) نصب گرديد. اين تابلوها كه تعداد آنها دو قطعه مي باشد به همت دهياري و شوراي اسلامي روستاي مراغه(مرغئي) و مساعدت بخشداري نوبران تهيه شده و يكي از آنها در سه راهي دميرچي و ديگري در سه راهي تجره نصب گرديد.

لازم به ذكر است كه روستاي مراغه(مرغئي) در 16 كيلومتري شمال نوبران واقع است و زادگاه حكيم تيليم خان مي باشد.

وبلاگ حكيم تيليم خان از كليه علاقه مندان حكيم تيليم خان و مخصوصا از دهياري و شوراي اسلامي مراغه و بخشداري نوبران تشكر مي نمايد.






رحمتلیک مرغئیلی احمد آقا محمودی`نین گوزل الیازما خطی ایله تیلیم`ین بیر شعری

رحمتلیک احمد آقا محمودی، تورکمان محمود`ون اوغلو میرزا حسین آقا`نین اوغلودور. تورکمان محمود تیلیم خان`ین دوردونجو نوه سی دیر. احمد آقا محمودی`نین مراد و غلامحسین آدینا ایکی اوغلو وار کی ایندی تهران`دا یاشاییرلار.

(شعرین یاخین ۵۰ ایل بوندان قاباق ادبی دیلده یازیلماسی اونملی دیر- بو شعر آقا ولی الله غفاری آرشیویندن آلینمیش)






تیلیم، دیلیم، ائلیم / بختیار فرخ

بو شعری حکیم تیلیم خان بئشینجی قورولتاییندا (مرغئی ده)سایین شاعیریمیز بختیار فرخ اوخودو:

تیلیم ، دیلیم ، ائلیم
تیلیم ،دیلیم
بیر ائلین نیسگیلین اؤمموزومدا
سنه گتیرمیشم
سورگون دوشن ائلین
ایللر بؤیو دیله گینی
چؤگورونو ،چاویرینی
اوزانی نی، هالایی نی

تیلیم ، ائلیم
یوزلر ایلدی سؤز ییرلاری
شه سئونین طایفاسینـــــــدا
دیل لرده دی
نه دیل لرده؟
اورک لرده یاتاق سالیب.

قطریدن ساروان گئدن
دئوه لرین زنگ لرییدن
(لؤ لم هئیین) هاواسییدان
سندن دی یر

چوبان داغدا سوروسوی دن
(گاررای لی نین
کسمه سییدن، کلله سییدن)
سندن دی یر

قیز گلینلر
تولوغودان بولاغ اوسته
نیزیللئییب
قوچ ایگیتلر آت بئلینده
قیی قاج گئدیب
(قوچ کؤراؤغلو) هاواسییدان
سندن دی یر

قوجالاریم ،قاریلاریم
گئچمیشینه حسرت یئییب
آغلاریکن
(یؤرقون کله کی) بحرینده
سندن دی یر

کؤچ گیدنده تؤختاق- تؤختاق
گؤیده گیدن دورنالاردان
کؤنول قوشو
اوچاریکن
مغان دئییب
آراز آغلار
(کؤچ)هاواسین ییرلایارکن
سندن دی یر

آشیقلاریم ،تؤی ،دویونده
چؤگور چالیب شن هاوادا
هله دستان باشلامامیش
سندن دی یر

آنایوردوم
آدربایجان
سندن دی یر

قایناق:www.ozan2007.blogfa.com




از زرند تا رزن- از قاراقان تا خلجستان، مرغئی کانون عشق الهی/ اسدالله امیری
اولو تانري آدي ايله


به مناسبت پنجمين يادمان حكيم تيليم خان ساوه­اي(26/4/87-مرغئي،ساوه)

تيليم خان،شاعر دوره قاجاريه:1246-1171(ه.ق)، 1209-1136(ه.ش)،1831-1758(ميلادي)

از زرند تا رزن- از قاراقان تا خلجستان


مرغئي كانون عشق الهي

از جنوب غربي تهران كه خارج مي شوي بعد از گذر از شهرهاي "اسلامشهر" و "رباط كريم" به "آجي­چاي" مي رسي. حوزه استحفاظي "زرند" از اينجا آغاز مي شود. از "پرندك" مي گذري تا به "زاويه" برسي. اينجا مسقط الراس "عاشيق محرم" زاويه اي است. همان دلسوخته اي كه در يك شب، منقلب شده و لقب عاشيق مي گيرد. بعد از گذر از "مامونيه" و "ساوه" وارد جاده همدان شده، اگر دقيق باشي مي تواني آن طرف "قاراچاي" در بالاي تپه اي "قيزقلعه" را ببيني كه نظاره گر شما و كل شهر ساوه است. در امتداد "مزلقان چاي" به مسير ادامه مي دهي تا از "غرق آباد" گذشته به "نوواران" برسي. اينجا تركيب "نوو" و "آران" است. يعني "دره" و "دشت". در سمت جنوب اين مسير رشته كوهي واقع است كه تفرش و خلجستان و كميجان در سمت جنوب اين رشته كوه واقع است. از نوواران(نوبران)، اگر به سمت غرب بروي به "رزن" و همدان و اگر 16 كيلومتر به سمت شمال حركت كني به روستايي در حاشيه رزقچاي( مرغئي چايي) و در دامنه قله هاي "گوننل" و "قاراگونئي" مي رسي. اينجا، "مرغئي"،كانون عشق الهي، است. مسقط الراس و آرامگاه حكيم تيليم خان و چهارمين نواده اش "توركمان محمود" است. جايي است كه پنجمين بزرگداشت تيليم خان در آنجا در حال انجام است:

حكيم تيليم خان بئشينجي قورولتايينا خوش گليب سينيز

اگر مسير را ادامه دهي به روستاي سنگك و عاشيق رضاعلي، سپس از "تيليم خان گديگي" عبور كرده به "آسگين اوباسي" و "تختيي گديك"، "ميصيرقان گديگي" و "حاج اكبرخان رزاقي" و "اينجي قارا" و "قاراقان" و "بندامير" و "علي كمالي" خواهي رسيد........ .

بئشينجي قورولتاي بئش اينجي آدينا

مردين دامانينه چال سن الي سن
آياق چکمه گر دوتماز سن الي سن

مقيد اول "تيليم” چاغير علي سن
زمين و آسمان او لنگريدور

حضرت علي(ع) نين عزيز دوغومونو و آتا گونونو قوتلاياراق، دونياليق "محمود كاشغرلي" ايلينده خوجا احمد يسوي،عمادالدين نسيمي، محمد فضولي، مختومقولو فراغي، خسته قاسيم و عرفان شعرينين داوامچيسي اولان دده تيليم خان اوچون 5 ينجي مراسم اسلام دينينين 5 اينجيسينين يادي ايله قورولماقدادير. بللي اولدوغو كيمي، تيليم خان بير عارف و حكيم و درين دونيا گوروشو اولان بير شاعردير . شعرلرينين بير حصه سي و ان گوزل حصه سي ائمه اطهار(عليهم السلام) حقينده دير. بيز بير مسلمان و تورك اولاراق بو عزيز شاعيريميزه درين سايغيميزي گوستره­ره­ك هر ايل تير آيينين سون پنجشنبه و جمعه گونو مرغئي كندينده، حكيمين مزارينا گول سوناجاغيق.

اومودوموز وارگوزل وطنيميز ايرانين بوتون معنوي ميراثلاري تانينسين و حكيم تيليم خان و منطقه نين باشقا شاعيرلري او جومله دن: حاج اكبرخان رزاقي، توركمان محمود، عاشيق رضعلي،قيرميزينلي ميرزا فتح الله فقير، مزلقانلي ميرزا داراب، قاراقانلي غيبعلي و ..اثرلري چاپ اولوب علم و ادبيات عالمينه تقديم اولسون.

*****

مکرر ائيله بسم الله
نام- سبحانه يازموشلار

ابتداي- کلام الله
ازل قرآنه يازموشلار

نبوت گؤنده ردي کسمين
ختم –نبي قيلدي رسمين

محمد مصطفي اسمين
طاق –آسمانه يازموشلار

اوخورلار لولو المرجان
اَلخلق الانس و الجان

الرّحمن علم القرآن
ذکر- خضرانه يازموشلار

بيل وکيل- کارخانه ني
دئيه رلر شير- يزداني

اوخو انّا فتحناني
شاه- مردانه يازموشلار

تغيير وئرن خيره, شره
منصب وئرن هر بشره

تيليمي اربع عشره
کلب- آستانه يازموشلار

*****



علي كمالي`نين آنيسينا

مئهران باهارلي




وارليق مكتبينين، ييرمينجي يوز ايلين سونوندا ايراندا تورك خالقينين ميللي اويانيشي و اؤزونه قاييتما، تورك ديلي و ادبيياتينين ديرچه لمه سوره جينه گيرمه سينده كسين و بليرله ييجي اوينامي (رولو) اولوبدور. بونو بيز، دوكتور هئيت باشدا اولماق اوزره، وارليق چئوره سينده توپلانان بوتون يازار و قلمله دوشونجه اييه لرينه بورجلويوق. بونلارين هر تكي اؤز آلانلاريندا بيره ر سئچگين آراشديرماجي، دوشونور و قلم اوستالاري اولوبلار.

آنجاق منجه بو آدلارين آراسيندا ايكيسي واردير كي، تكجه گونئي آزربايجان و ايران چاپيندا دئييل، بلكه بوتون دونيا چاپيندا دا گئرچه ك آنلامدا سئچگين آراشديرماجي و توركولوق آدلانديريلمايا حاق قازانيبلار. بونلارين ايلكي دوكتور حميد نوطقي و ايكينجيسي ايسه علي كمالي`دير.

اؤزه لليكله علي كمالي`نين واختسيز و ائركه ندن آراميزدان آيريلماسي، يئري چتين دولدورولابيله جك بير ايتگيدير. كمالي بيزي تكجه تليم خان`ا دئييل، بلكه آزربايجان`ا قاووشدورموشدور. كمالي`نين سايه سينده آزربايجان؛ مركزي، همدان، قوم .... اوستانلاريندا يئرله شه ن گونئييني، اؤزونو يئنيدن تانيميش و تكرار قازانميشدير. علي كمالي تك كيشيليك بير اوردو ايدي .....

ايشيق ايچينده ياتسين



دوکتور جواد هیئتین حکیم تیلیم خانین 5 ینجی مراسیمینه مکتوبو

( بو پیغام حکیمین ۵ ینجی توره نینده سایین دوکتورح.م. گونئیلی واسطه سی ایله اوخوندو)


بویوک شاعیریمیز تیلیم خانین 5 ینجی آغیرلاما مراسیمی اشتراکچیلارینا

چوخ ایستیردیم بو گوزل مراسیمده شخصا اشتراک ائدیب سیزلره خصوصا اوز اورک سوزلریمی افاده ائدم. تاسوف کی ایشلریم منه بو ایمکانی وئرمیر. اونا گوره بو مکتوبلا سیزلری تبریک ائدیب بو عزیز گونده هامینیزا سعادت دیله ییرم.

من شخصا تیلیم خانی عزیز دوستوم وارلیق درگیسینین همکاری رحمتلیک علی کمالی واسطه سی ایله و اونون وارلیقدا یازدیغی مقاله لری ایله تانیمیشام. رحمتلیک کمالی اوزو ساوه تورکلریندن اولدوغو اوچون، ساوه و او بولگه نین شاعیرلرینی تانیتماقدا چوخ امک وئردی. او بو بولگه نین تورک دیللی شاعیرلرینی و اونلارین اثرلرینی خصوصی علاقه و دقتله توپلایاراق بو باره ده یازدیغی مقاله لری ایله اونلاری و اثرلرینی وارلیق اوخوجولارینا تانیش ائتدی. اونون یازدیقلارینا گوره تیلیم خان بو بولگه شاعیرلرینین ان قدرتلی سی اولموش. حئییف کی کئچمیشده لاییق اولدوغو قدر تانینمامیشدیر. من 18 ینجی عصرین ایکینجی و 19 ونجو عصرین بیرینجی یاریسیندا(1763-1832) یاشایان بو خلق شاعیرینین شعرلرینی اوخودوقجا اونا سئوگی و سایغیم آرتاراق ارادتیم چوخالمیشدیر. تیلیم خان تام معناسی ایله بیر خلق شاعیری حتی بیر حق شاعیری دیر. او خلق ایله یاشامیش، خلقین شادلیغیندا سئوینمیش و کدری ایله کدرلنمیش دیر. تیلیم خان بوتون وجودی ایله ائلینی و وطنینی سئومیش و وطنی ایران خطره دوشنده هامینی بیرلیگه دعوت ائتمیش و وطنینی مدافعه ائتمگه تشویق ائتمیش دیر.

سوزلریمین سونوندا اولو تانریدان او مرحوما رحمت و سیزلره خوشبختلیک دیله ییرم.

ساغ اولون

دوکتور جواد هیئت 24/4/87